ΣΤΟΛΙΔΙ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
ΙΟΣ
Το νησί της Ίου είναι χωρίς αμφιβολία, ένα από τα πιο εικονικά μέρη της Ελλάδας. Βρίσκεται στη μέση των Κυκλάδων και ως εκ τούτου είναι εύκολα προσβάσιμη με πλοίο. Η πρωτεύουσα της Ίου, η οποία ονομάζεται Χώρα, με το διάσημο λόφο και τις εκκλησίες της, έχει χαρακτηριστεί πολλές φορές ως “το στολίδι των Κυκλάδων”.
Αυτό το ανεπίσημο όνομα ήταν και είναι εμπνευσμένο από χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Το νησί μας εδώ και πολλά χρόνια είναι γνωστό ως ένα μέρος για νέους, με έντονη νυχτερινή ζωή. Σήμερα αυτό αλλάζει καθώς ένα μεγάλο κομμάτι των επισκεπτών της Ίου είναι τουρίστες μέσης ηλικίας και οικογένειες.
ΜΥΛΟΠΟΤΑΣ ΣΤΗΝ ΙΟ
Αυτό είναι το πιο γνωστό μέρος στην Ιο. Κοσμοπολίτικη παραλία, πολύ καλά οργανωμένη που ικανοποιεί όλες τις προσδοκίες του κάθε επισκέπτη της Ίου. Εδώ θα βρείτε κέντρα θαλάσσιων σπορ, beach bars, ξαπλώστρες με ομπρέλες, γήπεδο βόλεϊ κλπ.
Η Χώρα της Ιου είναι κοντά και η σύνδεση με τα λεωφορεία είναι πολύ καλή. Ως εκ τούτου, μετά από την εμπειρία σας στην παραλία του Μυλοπότα, μπορείτε να απολαύσετε ένα βραδινό περίπατο στα σοκάκια της πρωτεύουσας του νησιού.
ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΟ
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε στην Ιο, μετά τη δύση του ηλίου. Υπάρχουν πολλά εστιατόρια, κοκτέιλ μπαρ και νυχτερινά κέντρα. Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού, ανάμεσα στα στενά και γραφικά σοκάκια.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΟΥ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Στο τέλος της 2ης χιλιετίας Π.Χ. οι Ίωνες εξαπλώθηκαν στη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας και κατέλαβαν τα νησιά του Αιγαίου έτσι και η Ίος, που οφείλει το όνομά της ενώ η προηγούμενη γνωστή ονομασία της ήταν Φοινίκη, από τους Φοίνικες που επίσης την κατοίκησαν.
Άλλοι συνδέουν την ονομασία Ίος με την Φοινικική ή Εβραϊκή λέξη “Ιόν” η οποία σημαίνει πέτρες.
Η επικρατέστερη ως ορθότερη άποψη σήμερα, αναφέρει ότι κατά την αρχαιότητα φύτρωναν στο νησί πολλά Ία, κι έτσι πήρε από αυτά και το όνομα της η Ίος ή Νιος όπως είναι η παραφθορά του ονόματος. Αυτό επικράτησε και γενικεύτηκε μέχρι τις μέρες μας. Η μοναδική περίοδος που το νησί φέρει άλλο όνομα ήταν επί Τουρκοκρατίας, όπου ονομαζόταν ” Αίνε” ή ” Άνζα “.
Στους αρχαίους χρόνους στο νησί λατρεύονταν ο Ζευς Πολιεύς, η Αθηνά Πολιάς και ο Πύθιος Απόλλωνας του οποίου ο ναός βρισκόταν άλλοτε στη θέση που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Η Ίος θεωρείται ακόμη πατρίδα της μητέρας του Ομήρου Κλυμαίνης ενώ ο τάφος του μεγάλου ποιητή βρίσκεται στη θέση Πλακωτός.
Η Ίος κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, είναι ένα από τα νοτιότερα νησιά των Κυκλάδων και βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο στο θαλάσσιο δρόμο προς τη Κρήτη και τη νότια Ασία, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Κυκλαδικού πολιτισμού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο του Σκάρκου φανερώνουν την ύπαρξη πρωτοκυκλαδικού οικισμού στην Ίο.
Στη Ίο βρίσκεται ο τάφος του Ομήρου, του διασημότερου ποιητή της αρχαιότητας και δημιουργού των επικών έργων Ιλιάδα και Οδύσσεια. Σύμφωνα με την παράδοση η μητέρα του Ομήρου καταγόταν από την Ίο. Γι’ αυτό και ο ποιητής πέθανε στο νησί. Βέβαια υπάρχει και μια άλλη εκδοχή σύμφωνα με την οποία ο Όμηρος δεν έλυσε το αίνιγμα που του έθεσαν οι ντόπιοι κι έτσι των θανάτωσαν. Στη θέση Πλακωτό, στη βόρεια πλευρά του νησιού, πάνω στο λόφο λέγεται ότι βρίσκεται ο τάφος του ποιητή.
Η ιστορική πορεία της Ίου, σε γενικές γραμμές ήταν παρόμοια με των υπολοίπων νησιών, που ανήκουν στις Κυκλάδες. Το νησί της Νιός, αρχικά δέχτηκε στα εδάφη του, την επίδραση των μεταναστών από την Μ. Ασία (3200-2700 Π.Χ.) και κατόπιν είδε τις αχτίδες του Μινωικού πολιτισμού (2000-1500 Π.Χ.) να θάβονται κάτω από την λάβα του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Γύρω στα 1100 Π.Χ. Δωριείς και Ίωνες φτάνουν στο νησί και μάλιστα από τους Ίωνες το νησί έλαβε το όνομά του. Στη συνέχεια η Ίος έγινε μέλος της αθηναϊκής συμμαχίας και στις αρχές του 13 Μ.Χ. αιώνα κατακτήθηκε από τους Ενετούς, αφού είχαν περάσει οι Μακεδόνες, Πτολεμαίοι και Ρωμαίοι, με σημαντική περίοδο γύρω στα 1397 μ. Χ. όταν ο Διοικητής του νησιού με τείχη κάστρου, ερείπια των οποίων και σήμερα υπάρχουν, προκειμένου να προφυλαχθούν οι κάτοικοι από τις άγριες επιδρομές των πειρατών. Σπουδαία παρουσία και ισχυρή πόλη διέθετε η Ίος την κλασική και την ελληνιστική εποχή. Η παρακμή της ξεκινάει με την Ρωμαϊκή κατοχή που ορίζεται και ως τόπος εξορίας κάτι που συνεχίζεται και στα βυζαντινά χρόνια. Μια μικρή ανάκαμψη έρχεται για την Ίο την εποχή του Δουκάτου της Νάξου, αλλά η τουρκοκρατία την διακόπτει.
Στις αρχές του 15ου αιώνα ο Μάρκος Κρίσπος εποίκησε το νησί με Αλβανούς λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Ίος ήταν άντρο Γάλλων πειρατών οι οποίοι μάλιστα το 1668 στην θαλάσσια περιοχή Μπουρλότο νίκησαν τον τουρκικό στόλο.
Το 1537 τελικά, η Νιος πέφτει στα χέρια των Τούρκων και αρχίζει περίοδος βαριάς φορολογίας για το νησί, όπως και τα υπόλοιπα, υπό κυριαρχία, Κυκλαδονήσια. Το νησί, εξακολούθησε να υποφέρει από επιθέσεις πειρατών. Οι Τούρκοι κατακτητές χαρακτήριζαν το νησί Μικρή Μάλτα λόγω της Απόλυτης ασφάλειας που προσέφερε το φυσικό του λιμάνι.
Παρά την Τουρκική κυριαρχία, τα Κυκλαδονήσια απολάμβαναν μια σχετική, αυτονομία, και μάλιστα το 1774 δώθηκαν ειδικά προνόμια, σχετικά με την ναυτιλία και το εμπόριο, με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί, έως το 1821, οπότε και ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση που οδήγησε στην απελευθέρωση του Έθνους. Ο Τουρνεφόρ αναφέρει το 1700 πως στο νησί κατοικούσαν εκτός των Ελλήνων αρκετοί Αλβανοί ή Αρβανίτες (απόγονοι εποίκων του 1579) και ξένοι πειρατές. Η Ίος παρόλο που δεν διέθετε ισχυρή ναυτική δύναμη ήταν από τα πρώτα νησιά που ύψωσαν την επαναστατική σημαία το 1821. Η Ίος συμμετείχε στη ναυμαχία στο Κουσαντάσι στις 9 Ιουλίου του 1821, όπως και στη Β’ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος το 1823 και στη Γ’ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα το 1827. Στην τελευταία αυτή περίοδο, ο Σπυρίδων Βαλέτας (1718-1843) τέκνο της Ίου και Φιλικός, διακρίθηκε στον Αγώνα και μάλιστα υπήρξε ο πρώτος Υπουργός Παιδείας του Έθνους, και μεγάλος Ευεργέτης του νησιού.
Στο νεοελληνικό κράτος η Ίος παρέμεινε ένα άγονο νησί που οι λιγοστοί κάτοικοι του πάλευαν να επιβιώσουν με την μικρής έκτασης καλλιεργούμενη γη, την κτηνοτροφία και μερικά ορυκτά που διέθετε το υπέδαφος του νησιού. Σε νέα εποχή αρχίζει να περνάει το νησί από την δεκαετία του 70 καθώς όλο και περισσότερο αναδεικνύεται σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό για τους νέους της Ευρώπης. Σήμερα η Ίος διατηρεί την φήμη της ως το νησί των νέων και της διασκέδασης, αλλά διαθέτει και άρτιες τουριστικές υποδομές, οργανωμένη μαρίνα και πολύ καλό οδικό δίκτυο. Πράγμα που την βάζει με τους καλύτερους οιωνούς στην νέα εποχή.
Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει στον μεγαλύτερο επικό ποιητή όλων των εποχών, τον Όμηρο, ο οποίος τον 8ο αιώνα Π.Χ. συνέθεσε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Στην περιοχή Πλακωτός υπάρχει ο τάφος του, μια που ο ποιητής άφησε στην Ίο την τελευταία του πνοή, πέθανε στην Ίο μην μπορώντας να λύσει το αίνιγμα που του έθεσαν ψαράδες στην περιοχή Πλακωτού. Η μητέρα του Κλιμένη γεννήθηκε και πέθανε στην Ίο. Αναφέρουμε δε αρχαίο νόμισμα, του οποίου μόνο έξι αντίγραφα υπάρχουν, και απεικονίζεται ο Όμηρος στη μια πλευρά, ενώ στην άλλη αναγράφεται η λέξη ΙΗΤΩΝ περιβεβλημένη με δάφνες. Σχετική είναι και η αναφορά στον μήνα ΟΜΗΡΕΩΝ του Αρχαίου Νιώτικου Ημερολογίου, όπως αναγράφεται σε μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίου.
Από: ios.gr
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΟ
Πολλές από τις εκκλησίες της Ίου έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέες ως ιστορικά μνημεία κυρίως των μεταβυζαντινών χρόνων, αφού αποτελούν τυπικά δείγματα νησιωτικής ναοδομίας των Κυκλάδων.
1. Η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα, στη Χώρα
2. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, στη Χώρα
3. Η Αγία Αικατερίνη, στη Χώρα
4. Ο Άγιος Νικόλαος – Λαζάρου, στη Χώρα
5. Η Παναγιά Χρυσοπηγή, στη Χώρα
6. Ο Ευαγγελισμός, στη Χώρα
7. Ο Άγιος Νικόλαος – Αγία Βαρβάρα, στη Χώρα
8. Ο Άγιος Νικόλαος, στη Χώρα
9. Ο Άγιος Γεώργιος, στη Χώρα
10. Ο Τίμιος Σταυρός ή Σταυρού, στη Χώρα
11. Η Παναγιά η Φανερωμένη, στη Χώρα
12. Ο Άγιος Βασίλειος, στη Χώρα
13. Ο Άγιος Ανδρέας και η Αγία Κυριακή, στη Χώρα
14. Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και ο Άγιος Παντελεήμονας
15. Των Ταξιαρχών ή Θεοσκέπαστη, στη Χώρα
16. Τα Εισόδια της Θεοτόκου (Μετόχι) ή Παναγιά Αμοργιανή, στη Χώρα
17. Η Παναγιά η Καθολική, στη Χώρα
18. Ο Άγιος Γεώργιος, στο Λιμάνι
19. Η Αγία Ειρήνη, στο Λιμάνι
Η τοπική παράδοση θέλει τον αριθμό των εκκλησιών να ανέρχεται στις τριακόσιες εξήντα πέντε, όσες και οι ημέρες ενός χρόνου, αριθμός που στα τέλη της δεκαετίας του 1960 μειώνεται σημαντικά, μια που «οι περισσότερες από αυτές είναι βουλισμένες, ερειπωμένες ή τα ίχνη τους έχουν χαθεί».
Οι οικογενειακές στην πλειονότητα τους εκκλησίες, χτισμένες από πέτρα και πηλό και προορισμένες, μέσω του φερώνυμου αγίου, να προστατεύουν τα ζώα και τα κτήματα της κάθε οικογένειας από το «κακό μάτι», ήταν διάσπαρτες σε όλη την έκταση του νησιού.
Οι εκκλησίες της Ίου κοσμούνται με πολύτιμες εικόνες, έργα γνωστών ζωγράφων, όπως του Μιχαήλ του Δαμασκηνού και του Ιωάννη Σκορδίλη, οι οποίοι τον 17ο αιώνα διωκόμενοι από το τουρκικό μαχαίρι κατέφυγαν στα νησιά του Αιγαίου. Το ιερό των μικρών εκκλησιών χρησιμοποιείται ως οστεοφυλάκιο. Επίσης μερικές εκκλησίες της εξοχής αποτελούσαν μέρος μοναστηριών, όπως ο Άγιος Ιωάννης στον Πύργο και η Παναγιά στο Παλαιόκαστρο.
Η Αγία Ειρήνη στην είσοδο του λιμανιού, η Αγία Θεοδότη στην ομώνυμη τοποθεσία, η Παναγιά στον οικισμό Παλαιόκαστρο καθώς και ο Άγιος Ιωάννης στις περιοχές Καλάμου και Ψάθης θεωρούνται έως σήμερα οι μεγαλύτερες εκκλησίες εκτός οικισμού.
Στα όρια του βασικού οικισμού βρίσκονται έως σήμερα είκοσι δύο εκκλησίες.
Ο ρυθμός που κυριαρχεί στη Χώρα της Ίου είναι η «Βασιλική μετά τρούλου», ρυθμός διαδεδομένος στην Ανατολή και στη Δύση από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού. Το όνομα και ο ρυθμός προήλθαν από το συνηθισμένο στους Ρωμαίους τύπο των βασιλικών στοών που χρησίμευαν ως δικαστήρια και τόποι αγοράς. Μερικές εκκλησίες μέσα στη Χώρα και στα περίχωρα, και σχεδόν όλα τα ξωκκλήσια ακολουθούν το ρυθμό της «Βασιλικής».
Μορφολογικά μπορούμε να χωρίσουμε τις εκκλησίες της Ίου σε τρεις κατηγορίες:
1. Ορθογώνια παραλληλόγραμμα σχήματα χωρίς καμπύλη, χωρίς τρούλο, χωρίς ανάταση, αλλά με ένα υπέροχο μέτρο ταπεινότητας και απλότητας που λειτουργεί έτσι ώστε υποβάλλει τους πιστούς στο περιβάλλον του σπηλαίου της Βηθλεέμ.
2. Οι μονόκλιτες εκκλησίες, οι πλέον διαδεδομένες μέσα και έξω από τη Χώρα. Υπάρχουν όμως και κάποιες δίκλιτες.
3. Βυζαντινές με τρούλο και σταυρό.
Η φιλοξενία των Νιωτών στα Πανηγύρια τους είναι ξεχωριστή με προσφορά παραδοσιακών τοπικών φαγητών και εδεσμάτων. Σε κάθε πανηγύρι μπορεί να γευτεί ο επισκέπτης διαφορετικές συνταγές με βάση το κρέας, οι οποίες μαγειρεύονται στο χώρο της εκδήλωσης με παραδοσιακό τρόπο που μόνο οι Νιώτες γνωρίζουν. Το γλέντι ανάβει σε όλα τα πανηγύρια του νησιού με νησιώτικους χορούς και μουσική. Ταυτόχρονα λαμβάνουν χώρα και διάφορα παραδοσιακά δρώμενα όπως για παράδειγμα οι φωτιές και τα πικάντικα στιχάκια που συνοδεύουν τον Κλείδωνα.
Συγκεκριμένα στις 24 Ιουνίου γιορτάζουμε τον Αη Γιάννη τον Κλείδωνα στον Πύργο, στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Θεοτόκου στην Γκρεμιώτισσα στην Χώρα, στις 29 Αυγούστου τον Αη Γιάννη τον Κάλαμο και τον Αη Γιάννη της Ψάθης και στις 8 Σεπτεμβρίου τη Γέννηση της Παναγίας στη Αγία Θεοδότη και στο Παλιόκαστρο. Επίσης γίνονται και τα μικρότερα πανηγύρια της Αγίας Βαρβάρας, της Μερσινιάς, του Αγίου Γεωργίου στα Βουρλιδάκια και του Άη Βλάσση, που όμως δεν στερούν σε τίποτα από τα μεγάλα πανηγύρια.
Από: ios.gr
